KISA ÇALIŞMA VE ÜCRETSİZ İZNİN SON DURUMU
Kısa çalışma için yeni başvuru var, ücretsiz izin için yeni başvuru nerde?
Pandemi sürecinde istihdamı korumaya yönelik olarak iki tedbir uygulanmaktadır.
Bunlardan birincisi kısa çalışma, diğeri ise ücretsiz izin uygulamasıdır.
1-) Kısa çalışma, Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla (Madde 41) 29 Şubat 2020 tarihinde yürürlüğe girmek üzere pandemi sürecine uygun olarak düzenlenmiştir.
Bu düzenlemeye göre, kısa çalışma yapacak çalışanların kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 3 (üç) yıl içinde en az 450 gün işsizlik sigortası primi bulunması ve hizmet akdinin de son 60 gündür devam ediyor olması gerekmektedir. Yapılan kısa çalışma karşılığında çalışanlara İŞKUR’ca kısa çalışma ödeneği ödenmektedir.
Esasen prim gün sayısı 600 gün, hizmet akdinin devamlılık süresi 120 gün olan kısa çalışma ödeneğine hak kazanma koşulu, pandemi sürecine münhasır olmak üzere, prim gün sayısından 150 gün, hizmet akdi süresinden de 60 gün azaltılmıştır.
Ülkemizde ilk korona virüs vakası 11 Mart 2020 tarihinde görülmüştür.
Söz konusu kanuna istinaden işyerleri tarafından 3 (üç) ay olarak uygulanmak ve en son 30 Haziran 2020 tarihinde sona ermek üzere 2020 yılı belirtilen Kanunun yürürlük tarihinden başlatılmış olan pandemi kısa çalışma başvuruları, 2020 Haziran ayına kadar yapılabilmiş, Haziran ayından sonra yeni kısa çalışma başvurusu yapılamamıştır.
Haziran ayı öncesi başvurusu yapılan çalışanlarla ilgili kısa çalışma uygulaması bugüne kadar devam etmiş olup, yeni bir uzatma olmaması halinde yapılan son uzatmaya göre 28 Şubat 2021 tarihinde sona ermektedir. Bu kapsamdaki kısa çalışma yapan çalışanların bildirimleri ilgili ay içinde işyerinin bulunduğu yerdeki İŞKUR’a e-postayla yapılmaktadır.
30 Haziran 2020 öncesinde işe alınıp da 450 prim günü ve 60 hizmet akdi günü şartına sağlamaması nedeniyle kısa çalışmadan yararlanamayan veya 01 Temmuz 2020 ila 30 Kasım 2020 tarihleri arasında yeni işe alınmış olanlar için kısa çalışma başvurusu için beklenilen düzenleme Kasım ayı sonunda yapıldı.
Bu konudaki son düzenlemelere göre 450 prim günü ve 60 hizmet akdi günü şartını sağlayan çalışanlar için 01 Aralık 2020 tarihinde işverenin e-Devleti üzerinden yeni kısa çalışma başvurusu yapabilmesi, 31 Ocak 2021 tarihine kadar devam edecektir. Bunlar için de, kısa çalışma uygulaması yeni bir uzatma olmaması halinde 28 Şubat 2021 tarihinde sona erecektir. Ayrıca, kısa çalışma ödeneği alınan süre ileride hak kazanılacak işsizlik ödeneği süresinden düşülmeyecek ve kısa çalışmanın başladığı ilk ayda işverence yarım ücret ödenme uygulaması 01 Aralık’tan itibaren yeni başlayan kısa çalışmalarda uygulanmayacaktır.
Emeklilik için geçerli olan sigorta primlerinin kısa çalışma yapılan günlerde bildirilmemesini dikkate almadığımızda Kısa çalışma uygulaması ücretsiz izne göre çalışanlar için parasal yönden daha avantajlı bir uygulamadır.
2-) Ücretsiz izin, Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla (Madde 7) 17 Nisan 2020 tarihinde yürürlüğe girmek üzere düzenlenmiştir.
Bu düzenlemeye göre, kısa çalışmadan yararlanma şartlarını taşımayan ve 17 Nisan 2020 tarihinden önce işyerinde çalışmakta olan işçilerini işveren ücretsiz izne ayırabilmekte ve buna istinaden izleyen ayın en son 3’ünde yaptığı bildirime istinaden İŞKUR tarafından işçilere günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği ödemesi yapılmaktadır.
Söz konusu Kanunla başlayan ücretsiz izin uygulaması yapılan son düzenlemeyle yeni bir uzatma olmaması halinde 17 Mart 2021 tarihinde sona ermektedir.
Ücretsiz izin uygulaması, 01 Aralık 2020 tarihinden itibaren yeni işe alınmış olan çalışanlar için Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasıile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla (Madde 12, 13) getirilmiş olmakla birlikte, 18 Nisan ila 30 Kasım 2020 tarihleri arasında yeni işe alınmış olan ve kısa çalışma şartlarını taşımayan işçiler bu uygulamadan yararlanamamaktadır.
Kısa çalışma ödeneğine göre nakdi ücret desteği çalışanlar yönünden daha dezavantajlı olsa da yine de bir istihdamı koruma tedbiri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kısa çalışma uygulamasından yararlanma şartlarını taşımayan ve 18 Nisan 2020ila 30 Kasım 2020 tarihleri arasında işe alınmış olan işçiler için ücretsiz izin uygulaması getirilmemiş olması bu durumdaki çalışanların mağduriyetine neden olan bir eksikliktir.
Bu tür eksikliklerin bundan böyle yaşanmaması dilek ve beklentimizle…
Sorularınız için ulubeyhukuk@gmail.com ve 0.532.406 87 79
Raşit ULUBEY
İş, Sosyal Güvenlik,
İŞKUR Uzmanı ve Danışmanı
Alıntı: Kastamonu Gazetesi
