Kurban bayramının yaklaştığı şu günlerde, kurban hayvanlarının beslendiği ahırlar veya satılmak için hazırlanan çadırlara bakmak veya gezmek için gidildiğinde, dinimizde olmayan esasları satıcılar dile getirerek şu ifadeleri kullanmaktalar.
Hiç istemediğimiz ve çok duyduğumuz bir teklif,
kaç kişilik kurban lazım? Yanlış bir sözdür. Sığır hayvanı yedi kişiye kadar kurban olur (yani çeker), bunun kişiliği yoktur. Her zaman satıcılara hatırlattığımız halde yine aynı sözlerle karşılaşıyoruz,
kaç kişi keseceksiniz sözü doğrudur. İki yaşını bitirmiş bir sığır hayvanından yedi kişi kurban kesebilir, ama paylaşımda etin fazla düşmesini istemesi halinde yedi kişilik hisse sayısı azaltılabilir.
Büyük baş kurbanının yarı iki aile arasında bölünme durumunda genelde 6 hisse yapılır, hayvan simetrik bölündüğünde veya tartıldığında üç hisse bir taraf olur üç hisse bir taraf olur, bazen ev halkına bütün kesilir, ev halkından çocuklar dâhil manen 7 kurban yapılır, eve kesildiği için hisseye bölmek veya tartmak gerekmez.
Bir hanede 7 kişi varsa bölünmeyecekse manen yedi kişiye kurban olur, 6 kişi bir evden olup da yedinci kişi dışarıdan birisi ise bu defa bölünüp tartılmasında fayda vardır ve gereklidir.
Yarı bölünenlerde bazı kişiler hayvanın sol tarafına yattığı için sol tarafının eti az gelir sözleri ile karşı karşıya geldiğimiz zamanlar oldu, hiçbir dayanağının olmadığını düşünüyorum.
(yetkililerin araştırmasında fayda vardır
)
Vasiyetinin veya adağının bulunması halinde ölmüş kimse için kurban kesilmesi gerekir ve kesilen kurbanın etinin tamamı fakirlere dağıtılır.
Vasiyet veya adak olmasa bile, şafiler hariç fakihlerin çoğunluğuna göre, sevabı ölüye bağışlanmak üzere onun adına kurban kesilebilir.
Her defasında Kurbanın yaş durumu sıkıntılı bir hal alır, yani, sığır cinsi hayvanlar iki yaşını bitirmiş olması şartı vardır, eğer yaşı bilinmiyorsa halkın dilinde söylenen hayvanın ağzı açıldığında kazma adı verilen iki ön dişin sürdüğü işarettir. Buna mutlaka bakılması lazımdır, satıcı satmak amacıyla kazması var diyebilir veya iki yaşını geçti diyebilir. Kurbanın geçerliliği açısından bu hayvanların erkek veya dişi olması arasında fark yoktur. Ancak koyunun erkeğinin, diğerlerinin ise dişisinin kesilmesi daha faziletli görülmüştür.
Küçükbaş hayvanlarda yani koyun ve keçide bir yaşını doldurması eğer doldurmamış olursa bir yaşında gibi gösterişli olması gereklidir, küçükbaş hayvanında erkek olanı sevap yönünden daha makbuldür.
Esasen sünnete uyulacak olursa, Peygamberimizin yaptığı tercihi yapmakta fayda var, Efendimiz (sav) iki adet koç keserdi.
Kurban kesmek için yükümlülük şartları şunlardır. 1.Müslüman olmak.
2.Akıllı ve bulûğa ermiş olmak.
3.Mukim olmak, yani yolcu olmamak.
4.Belirli bir malî güce sahip bulunmak. Bir hanede erkek ve kadın her ikisinin de paraları nisaba maliklerse ve kurban kesme günü kurban kesecek kadar paraları varsa eşlere kurban vaciptir. Yükümlülük şartlarında erkek kadın ayrımı yapılmamaktadır.
Daha önceki kurban konulu yazılarımda
“Kurban nedir, kimler keser” yazımızda değişik şartlara değinmiştik. Önemine binaen bu yazımızda da yükümlülük esaslarından kısa olarak bahsettik, Mevla’mız cümlemizin niyetlerini kabul buyursun. Bayramınız kutlu olsun.
Durmuş ÖZTEKİN
Emekli İmam-Yenimahalle-Ankara
22.09.2014
