AMANLAR’DA BİR ŞEHİR HARABESİ Mİ VAR?
Dörtdivan Amanlar Yaylası bir doğa harikası ve mesire alanı olması itibariyle dikkat çeken bir özelliğe sahip. Bu yaylanın hemen yanında çok yaşlı çam ağaçlarının bulunduğu bir de Erenler veya Dedeler adlarıyla anılan bir yer vardır. Halk burada mezarların olduğunu söylemektedir. Biz de yaptığımız incelemede mezarı andıran taşlarla çevrili alanlar gördüğümüzü ifade edebiliriz. Fakat bunlar belli belirsiz bir hâldedir. Bir de buranın dikkat çeken bir yanı ev kalıntılarını andıran taş birikintilerinin, bazı çömlek parçalarının bulunmasıdır. Amanlar bu açıdan oldukça dikkat çekicidir.
Amanlar Yaylası Karabunar Yaylası olarak da bilinir. Amanlar’ın hemen yakınında Erenler ve Dedeler diye bilinen ve çam ağaçlarının toplu olarak bulunduğu bir alan oldukça dikkat çekicidir. Burada daha önceleri mayha düzenlenirmiş. Yakın zamanlarda Dörtdivan-Köroğlu Yayla Şenlikleri de burada tertip edilmiş.
Bizim burada söz konusu etmek istediğimiz asıl mesele Amanlar Yaylası’nda bir şehir harabesi var mıdır? Şifahî kaynaklarda burada önceden bir yaşam alanı olduğu ifade edilmektedir. Bizim de alanda yaptığımız bazı araştırmalarda birkaç çömlek parçası, bazı taşların üzerinde bulunan delici alet izleri buna işaret etmektedir. Bunların bazılarının hazine arayıcıları için birer işaret olarak görüldüğü tahmin edilebilir. Nitekim burada arazideki delik deşik yerler burada hazine arandığını göstermektedir.
Amanlar hakkında konuştuğumuz kişiler arslan derisi üzerine çizilmiş bir harita ile Amanlar’a gelen birilerinin burada bir zamanlar hazine aradığını nakletmişlerdir. Ayrıca burada bulunan ve bir söğüt ağacının dibinde yer alan bir kuyuda böyle bir hazine arandığı nakledilmektedir.
Bütün bunlar Amanlar ve Erenler’de bir zamanlar bir şehrin veya daha küçük bir yerleşim biriminin izleri olarak görülebilir. Bir de burayla ilgili bazı anlatılar da mevcuttur. Erenler’deki çamlar oldukça yaşlıdır. Buradan çam ağacı kesmek hoş görülmez. Bunun insanın başına iş açacağı söylenir. Nitekim anlatıldığına göre Bayramlar Mahallesi’nden birisi buradan odun almış ve adamın evinde yangın çıkmış. Bu hadise Dörtdivan’da ısrarlı bir biçimde dilden dile gezmektedir.
Aynı şekilde Erenler veya Dedeler diye anılan başka yerlerden de bu şekilde çam ağaçlarının odunların alınması ve yakılması hoş görülmez. Alanların, başlarına muhakkak bir belanın geleceğine inanılmaktadır. Eğer odun yakmak gibi bir zaruret varsa bunların o alan içerisinde yakılmasından ise zarar gelmemektedir.
Bu husus ve bu türden inanış ve anlatılar, yaylalarda çamların korunmasını mümkün kılmış ve yaşlı çamların bugünlere ulaşmasını sağlamıştır.
Amanlar’la ilgili olağanüstü durumlar bundan ibaret değildir. Yaylanın girişinde “Kıztaşı” denen bir taş bulunmaktadır. Bu taşın olduğu yerde geceleyin bir ateş yandığı söylenmektedir. Aynı şekilde Amanlar’a çok yakın olan Bucakkınık Mahallesi’nin mezarlığının da çok tekin bir yer olmadığı ve geceleri burada ateş yakıldığı söylenir. Bütün bunlar Dörtdivan’da efsaneleri de hatırlatan perili hikayelerdir. Ancak halkın anlatışına göre bunların gerçeklik payı vardır.
Amanlar’da yapılacak bir araştırmanın buradaki yerleşim yerlerini ortaya çıkaracağını ve Dörtdivan tarihine ışık tutacağını zannediyoruz. Yaylanın çeşitli yerlerinde bulunan taş birikintilerinin bir tarihî hususa işaret etmesi ihtimal dâhilindedir.
Yaptığımız araştırmalarda yaylaya neden Amanlar dendiği tespit edilememiştir. Yapılacak araştırmalar ve incelemelerle bunların gün yüzüne çıkarılması muhtemeldir.
Sonuç olarak Dörtdivan çok kadim bir geçmişe sahiptir. Burası birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olabilir. Bunların bilimsel metotlarla ve yapılacak araştırmalarla ortaya konması elzemdir. Yasin ŞEN
Dörtdivan ÇPAL
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni
