Dörtdivan’ın en kadim yaylalarından birisi Deller Yaylası’dır. Bir diğer adı Ekinli Yayla’dır. Etrafını kaplayan geniş düzlükler ekili dikili araziler olduğundan yayla bu adla da bilinmektedir. Bu araziler devlete ait olmakla beraber kadimden beri Deller Yaylası’na yerleşenler tarafından burası ekilmektedir.
Bu yayla Kargıbayramlar ve Deveciler Mahallerinin yaylasıdır. Dolayısıyla yaylaya iki köy göç etmektedir. Yayla her iki köye de 13 km mesafede bulunur. Yaylada hâlen belli ölçüde yerleşim vardır. Bazı yapılar harap durumdadır. Yaylanın hemen aşağısında ekili ve dikili geniş tarım alanları uzanmaktadır. Yaylada hane sayısı oldukça fazladır fakat günümüzde buraya göçenler on beş hane kadardır. Onlar kışın da orada dururlar. Yaylanın Dedeler denilen bir mevkii bulunur. Ekinli Yayla’nın yakınlarında Akçabeyler ve Yayalar Yaylaları yer alır. Yine burada Çamlar diye bir mevki bulunmaktadır. Yaylada bir tane çeşme vardır.
Yaylada önceden Kargıbayramlar halkından özellikle kış aylarında bile otuz hane burada kışlar ve burada kalırmış. Bu durum özellikle doksanlı yılların başına kadar devam etmiş. Bundan sonra özellikle keçi davarlarının elden çıkarılmasıyla Deller Yaylası’nda ikamet eden Kargıbayramlılar köylerine dönmüşler. Yine de bu köyden, yaz aylarında Deller Yaylası’nda otuz hane kadar kalan olmaktadır. Bunlar burada hayvancılıkla meşgul olmaktadır. Dolayısıyla köyde hayvancılıkla meşgul olanların hemen hepsi Deller Yaylası’na göçmektedir. Deveciler Mahallesi’nden yaylaya günümüzde üç hane göç etmektedir.
Deller Yaylası’nda bir çeşme bulunmaktadır. Bu çeşme yaz aylarında kuruduğundan buraya sondaj kurulmuş ve bir depo yapılmış. Yaylada elektrik de vardır. Dolayısıyla Deller Yaylası bir köy görünümündeki yerleşim alanlarından birisi durumundadır.
Deller Yaylası’nın bir tarafı ormanlık alandır. Yaylanın karşısında Çat diye anılan bir mevki bulunur. Burada Dede diye anılan bir yer ve etrafı taşlarla çevrili bir mezar vardır. Yaylanın bir tarafı Güriyin diye bilinir. Bu isim Gerede’ye bağlı Yeşilvadi köyünün eski ismidir. Eskiden burada Yeşilvadi köyünün yaylası bulunmaktaymış. Dolayısıyla mevki adı onlardan kalmış. Yaylanın bir başka tarafında ise Uçucak diye bir başka mevki vardır. Yaylada Torbadağı, Üçpınar Boğazı, Yaçcataş, Yenikoru, Çakırguzu Deresi, Zadılınkorusu, Kırtıl, Sivrigöynük, Garannukdere gibi mevkiler ve dereler yer almaktadır. Garannukdere’nin suyu yedinci veya sekizinci ayda kesilmektedir. Yine bu yaylada Fındıklı, Gölcük, Gıcırdaklıalan gibi yerler vardır. Gıcırdaklıalan’a eskiden gıcırdak kurulur ve herkes buraya gıcırdağa binmeye gelirmiş.
Bu yaylada eski zamanlardan kalma bir yerleşim alanının var olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim bundan Ali Rıza Ünlü de bir vesileyle söz etmektedir. Eskiden buralarda yapılan kazılarda yapı malzemeleri ve insan kemikleri çıktığı söylenmektedir. Bazı mezarlardan hac işareti bulunan taşlar çıkmıştır. Yine bu kazılarda eski yazılarla yazılı taşlar da çıkmıştır. Osmanlı zamanında da burada bir yerleşim alanı olduğu söylenmekte ve bazı yapı harabelerine rast gelindiği ifade edilmektedir. Ali Rıza Ünlü, Tarih Boyunca Gerede kitabında buradan söz etmekte ve Deller Yaylası’nda da bir eski çeşmenin olduğunu söylemektedir. Ali Rıza Ünlü, bu yayladan şöyle söz etmektedir: “Dörtdivan’ın Yayalar, Çetiler ve Yusuflar köylerinin müşterek yaylaları ve daha birçok yaylaların da otlakiyyesi olan Deller namile ma’ruf yaylaya gelince: Etrafı hafif bayırlar ve bu bayırlarda pek çok bina eserleri mevcûd olup köylülerin yayla evleri buralardadır. Çevresi hafif bayırlarla çevrilmiş olan bu mevki gayetle düz ve geniş ve çayırlık olup çok münbit (verimli) ve binlerce hayvanın otlamasına ve doymasına yetmektedir. Binlerce hayvanın otlamasına ve çiğnemesine rağmen, yine burada ot ve çimen eksik olmaz ve birkaç ay devam eder. Bu çok münbit ve mahsuldâr olan mer’anın, vaktile arazi olduğu ve buralarda meskûn olan kavimlerin ekip biçtikleri, bugün kalıntıları mevcud olan tarla hududlarından anlaşılmaktadır. Mezkûr arazi ekilip biçildiği takdirde iki yüz hanelik bir köyü bol bol idare eder. Bu meranın ortasında eski devre aid bir çeşme mevcud olup bu çeşmenin suyu hem yayla halkına ve hem de hayvanlara yetmektedir. Şimdiye kadar tamir görmemiş çeşmenin başı malum değildir. Burası oldukça önemli bir yerdir.” (Ali Rıza Ünlü, Tarih Boyunca Gerede, Osmanlıcadan Akt: Ömer Cevahircioğlu, İstanbul 2000, s. 86). Yasin ŞEN
Dörtdivan
