DÖRTDİVAN DA ÇOCUK OYUNLARI
Dörtdivan çocuk oyunları bakımından oldukça zengindir. Biz bu oyunların sosyal hayatta işlevsel bir özellik gösterdiğini görüyoruz. Çünkü bu oyunları hayat şartları belli ölçülerde şekillendirmiştir. Ancak bu oyunlar günümüzde büyük ölçüde oynanmamakta ve kaybolmuş durumdadır. Biz bunlardan ve çocukların katıldığı faaliyetlerin farklılık arz edenlerini burada anlatmaya çalışacağız. Bişi Bişi Beş Kişi
Kurban bayramının birinci günü akşama doğru mahallenin çocukları ev ev gezerek et toplar. Bu et toplama işlemi sırasında şu tekerleme söylenir:
Bişi bişi beş kişi
Bu evde kaç kişi
Altı kişi
Üçü erkek üçü dişi
Bu tekerlemeyi söyleyen çocuklara et verilir. Çocuklar toplanıp mangal yapar ve bu etleri hep birlikte yer. Köy Aramaca
Bu aslında geniş kapsamlı bir saklambaç oyunudur. Köyde geniş mekânlara yayılan alanlarda insanlar saklanır ve uzun zaman süren aramalar olurdu. Kiremit Göçürme (Teneke Göçürme)
Kiremit göçürmede takımlar üst üste dizili yaklaşık on adet kiremit parçasını plastik futbol topuyla yaklaşık beş metre uzaklıktan sıra ile göçürmeye ya da devirmeye çalışırlar. Devirdikten sonra da ebe o topla oynayanların herhangi birine topu vurup onu ebe yapmaya çalışır. Top birine değmezse meydandan uzaklaşır. Ebe topu getirene kadar göçen kiremitler oyuncular tarafından yeniden dikilmeye çalışılıyor. Oyun tekrar başa dönüyor. Hot Deynek
Dört veya daha fazla kişiyle oynanır.. İlk önce ebe seçilir. Oyuncular bir hizada sıralanır ve yere oturur. Bu oyun için 70-80 cm uzunluğunda ince kamış veya ağaç kullanılır Herkesin elinde birer deynek vardır. Bu deyneklerin ucu sivriltilir ve bunlar yay hâline getirilir. Ayrıca 1.5 veya 2 metre uzunluğunda tahta ve tahtayı yükseltmek için bir taş gerekir. Açık ve düzlük bir alana taşlar ile tahta konulur. Tahtadan 4-5 m uzağına hot deynek oyuncuları yerleşir. Bu kişiler sıra ile hazırladıkları hot deynekleri olduğu yere vurup hız kazandırarak karşıdaki tahtayı atlatmaya çalışırlar. Oyun, bu şekilde devam eder.
O deynekleri sektirerek atarlar. Arkada kalan deyneğin sahibi ebe olur ve deynekleri toplar. Sahiplerine verir ve kendi deyneğini yere koyar. Diğer kişilere sıra verilir. Herkes deyneğini sırayla atar. Her atılan deynekte ebenin deyneği uzaklaşır. Ebenin deyneğine değmeyen yerinde kalır ve o deyneğe başkasınınki değiyorsa o kişiyi kurtarır. Oyun bu şekilde devam eder. Bir süre daha ebenin deyneği uzaklaşır. Kısa süre sonra kimse vuramaz hale gelir. Sonra ebe herkesin deyneğini alır ve atar. Kendi deyneğine kiminki değerse ebe o kişi olur. Birden fazla kişinin deyneğine değerse onları atarak yarıştırırlar. Kimin deyneği arkada kalırsa o ebe olur ve oyun böyle devam eder. Akça Dört
İki kişiyle bir tahta üzerinde oynanan bir oyundur. Eyri Deyri Oyunu
Oyunda istenildiği kadar kişi olabilir. Ebenin elinde deri bir kemer olur. Ebe oyunu başlatır. Ebe sorar: “Bu adam eğri mi konuşur, deyri mu konuşur?” diye… Eğri konuşur diye cevap alınırsa kafaya vurur. Deyri denirse ayağına vurur. Met Oyunu
Bu oyunun diğer adı yüklemedir. Oyuncu sayısı fark etmez. Oyun ne kadar kalabalık olursa o kadar iyi olur. Herkesin toprağın üzerine çizilmiş bir yuvarlağı vardır. Bu yuvarlak oyuncuların yuvasıdır. Herkesin elinde yirmi cm uzunluğunda ucu sivri bir sopa olur. Sopanın kısa olması fırlatılacak çubuğun daha ileri gitmesi içindir. Oyunda bir ebe vardır. Ebe, elindeki kısa değnekle sopayı rastgele atar. O sopayı almaya giden ebenin yuvasını diğer oyuncular kazmaya çalışır. Yuvanın içinden çıkan taş sayısınca puan kaybedilir. Yuvasından taş çıkmayan kazanır. Sopa kimin yuvasına düşerse o ebe olur. Buna çelik çomak da denir. Höllü Oyunu
Üçten fazla kişiyle oynanır. Burada büyükçe bir çukur kazılır. Buradaki deynekler genelde kalındır. Ebe ceviz büyüklüğündeki bir taşı yuvaya koymak ister. Diğer kişiler ebeye o taşı koydurmamak için taşı yuvadan uzaklaştırır. Bu esnada diğer oyuncuların da birer kuyuları vardır. Eğer ebe taşa vuran kişinin kuyusuna deyneğini koyarsa ebe o olur. Ebenin değişimi bu şekildedir. Buluç
Kibrit çöpüyla oynanır. Kibritin yarısı kırılır ve elde saklanarak el yumruk şeklinde yapılır. Eller diz üstüne konur. Karşıdaki kişi kibrit çöpünü bulursa saklama sırası ona geçer. Peşkir Yürütme
Peşkir Yürütme oyunu Doğancılar Köyü kitabında şöyle anlatılmaktadır: “Ramazan ayında terâvih namazından sonra köy odasında gençler tarafından oynanır. Oyuncular, yere diz kapaklarını hafif kaldırarak dâire biçiminde otururlar. Sonra aralarından kura ile bir ebe seçerler. Oyuncular peşkiri dizlerinin altından ebeye göstermeden gezdirirler ve yeri geldiği zaman ebenin sırtına peşkirle vururlar. Eğer ebe dönüp de peşkiri yakalarsa yakaladığı kişi ebe olur. Fakat peşkiri yakalayamazsa ebeliği devam eder. Bu oyunun bazen sahura kadar devam ettiği olur. (Ahmet Koçak, Ramazan Atlıkan, Mustafa Canalp, Bin Güzellik Bin İsim Doğancılar Köyü, Ankara 1998, s. 35.) Yasin ŞEN
Dörtdivan ÇPAL
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni
