Düğer Aladağ’ı, eski yayla evleriyle dikkat çeken bir yayladır. Yayla köye 35-40, Dörtdivan’a ise 45 km’dir. Yaylada göç yoktur. Ormanların içerisindeki bu güzel yayla neredeyse terk edilmiş bir hâldedir ve şu an yaylaya göç eden bulunmamaktadır. Yayladaki eski evlerin bir kısmı göç olmamasından ötürü göçmüş durumdadır.
Dörtdivan’ın Aşağıdüğer ve Yukarıdüğer Köylerinin bu yaylası Düğer Aladağı olarak da bilinmektedir. Yaylanın Aşağıdüğer kısmında ev kalmamıştır. Yayla oldukça yüksekte yer almaktadır. Ayı, geyik, tilki, kurt, tavşan gibi yaban hayvanları bulunmaktadır. Yaylanın yakınlarında bulunan Saclık Kayası kartalların yuva yaptığı bir yerdir.
Burada da eski yapılar göze çarpmaktadır. Yaylanın suyu kaynak suyudur ve etrafı tamamen ormanlarla kaplıdır. Eskiden buraya göç edilince yayla eğlenceleri olurmuş.
Yaylanın yukarı kısmının 3-4 km yukarısında Hacı Mehmet Konağı denen bir mevki vardır. Burada Hacı Mehmet adında biri hayvanlarını otlatırken kalp krizi geçirip vefa etmiş. Bu sebeple bu mevki bu adla anılır olmuş. Yaylanın sol tarafında “Guzugelik” denen bir başka mevki daha vardır. Yine yayla yakınlarında “Eskiev-Köyyeri” denen bir başka mevki daha bulunmaktadır. Burada birçok mezar bulunmaktadır. Bundan hareketle burada bir yerleşim yerinin olduğu anlaşılmaktadır. Yaylanın aşağı kısmına yakın bir yerde Çukurçayır denen bir mevki bulunmaktadır. Burası vadi gibidir. Yakınlarında ve 3-4 km yukarılarında Saclık Kayası bulunmaktadır.
Yukarıdüğer ve Aşağıdüğer köylerinin yaylası olan bu Düğer Yaylası’nda hayvancılık günümüzde artık büyük ölçüde yapılmamaktadır. Yaylada eski yayla evleri dikkat çekmektedir.
Ali Rıza Ünlü, Tarih Boyunca Gerede kitabında Düğer Köyü’nde bulunan Hisar Erenlerinden söz eder. Bunlar üç kişidir ve Düğer Köyü’nün yaylasında çamlık bir mevkide bulunurlar. Bunlar Düğer boyunun reislerindendir.
Biz Yukarıdüğer Köyü’nden ve 17. Yüzyıl’da yaşamış Âşık Ahmed’in şiirlerini taradığımızda yayladan köye göçün anlatıldığı bir manzumesinde “Hisar Erenleri”lerinden söz ettiğini fark ettik. Gerede Müftüsü Ali Rıza Ünlü’nün Gerede Tarihi’nde anlattığına göre Hisar Erenleri Dörtdivan’ın Düğer Yaylası’ndadır. Bunlar üç kişidir ve Düğer Köyü’nün yaylasında çamlık bir mevkide bulunurlar. Bunlar Düğer boyunun reislerindendir (Ali Rıza Ünlü, Tarih Boyunca Gerede, Osmanlıcadan Akt: Ömer Cevahircioğlu, Haz. Adem Çevik, İstanbul 2000, s. 107). Bu yer şimdi Aşağıdüğerliler arasında “Alan” olarak bilinmektedir.
Âşık Ahmed-i Dîvâni de bu yaylada medfun olan bu erenlerden şöyle bahseder:
Hisarlık’da yatan erler
Yücededür hep erenler
Âşık Ahmed’e gel derler
Var mı azık yollar ırakdur
(Ramazan Sarıçiçek, Sefine Şerhi, s. 137)
Âşık Ahmed’in yayladan göçü anlattığı şu manzumesinde de Hisar Erenleri’nden bahsedilmektedir:
Yolumuz döndi kışlaya
Mevlâm suçum bağışlaya
Tağlar ağlar dervişlere
Tağlar göç zamânı geldi
Hisarlıg’ın erenleri
Hâzır olsun himmetleri
Sıbyânlar gonca gülleri
Tağlar göç zamanı geldi
Biz gidicek ağlar mısın
Âşık hâlinden anlar mısın
Gâfillere güler misin
Tağlar göç zamânı geldi
Dünyâ bir yaylaya benzer
Câhiller hayvân olmuş gezer
Ârifler âhiretin düzer
Tağlar göç zamânı geldi
Âşık Ahmed turma ağla
Aşk odına ciger tağla
Son göçümüz âsân eyle
Mevlâm göç zamanı geldi
(Ramazan Sarıçiçek, aynı eser, s. 138-139)
Burada Âşık Ahmed, açık bir şekilde yayla göçünü anlatmaktadır. Elbette böyle bir mevzudan hareketle doğrudan onun Dörtdivanlı olduğunu söylemek güç. Fakat Dörtdivan’da yayla göçlerinin asırlardan beri devam ettiğini, bunun kadim bir gelenek olarak yaşatıldığını, Orta Asya’dan beri devam eden yaylak-kışlak hayatının burada oldukça hâkim bir kültür meydana getirdiğini hatırlamada yarar var. Dolayısıyla bu şiir yaylacılık geleneğini sahiplenen ve sürdüren bir kültür içinde yaşayan bir zâtın manzumesi olarak okunmalıdır. Yasin ŞEN
Dörtdivan
